Acceda a todos os contidos da última edición do suplemento 'Táboa Redonda'
APROVEITEI QUE o luns a miña casa estaba desolada para cometer un exceso: cear sardiñas con tomate. Como os meus non aturan o cheiro das xoubas, espero a quedar só para compralas e fritilas coa exaltación de todo acto clandestino. Deixo que as sardiñas se queimen un chisco porque me encanta ese sabor torrado, aínda que teña que suavizalo cunha ensalada de tomate. Cando ceo xoubas cumpro a profecía de que non darei durmido en toda a noite: o estómago non parará de retorcerse como se o Demo me bailase sobre as tripas, pero as oportunidades de comer sardiñas son coma o tren de Lugo, que pasa coa frecuencia dun ano bisiesto, ou de ver actuacións do Centro Coreográfico Galego (CCG) ou do Centro Dramático Galego (CDG) na miña cidade, que case nunca pasa.
Como temía a noite en branco, reservara La tentación del fracaso (Seix Barral) na mesa de noite. Son os diarios parisinos que o escritor peruano Julio Ramón Ribeyro (1929-1994) redactou entre 1950 e 1978. Non hai insomnio que resista a lectura de 704 páxinas.
"Todo diario íntimo es un ejercicio de hipocresía", confesa Ribeyro, que fai anotacións referidas á fame que pasa e ás visitas intempestivas a bares de París habitados por prostitutas escépticas, vellos desdentados e inmigantes coloniais que durmen de día. Hai unha entrada na que conta: "El momento previsto ha llegado: tengo apenas cien francos en el bolsillo y tres meses de permanencia en París por delante. Se acabaron ya las becas, las bolsas para estudiantes, los congresos literarios, como el de la Coruña", para concluír asumindo que "París dejó de ser la ciudad de las terrazas, la pereza y el vino".
Considero necesario que haxa unha compañía de teatro pública de Galicia e mesmo agradecería que houbese sete compañías públicas
O martes andaba aínda sometido a unha dieta autoimposta —polo tanto, ineficaz— para tratar de recompoñer o estómago, cando Carme me contou o que acontecera no Festival Escenas de Cambio, que se celebrou —obviamente— en Santiago. Carme ten as tres características necesarias para sentirse implicada na cultura galega: coche de seu, tempo libre e ganas abondas.
Os que vivimos en provincias agradecemos que a cultura galega que pagamos todos estea concentrada en Compostela porque así non temos que perder o tempo nas paradas de bus das nosas cidades: desprazámonos a Santiago se queremos ver ou escoitar teatro, música clásica, arte ou danza.
Como non puiden asistir a Escenas do Cambio, mirei o Facebook. O grupo Matarile levou o espectáculo Antes de la metralla, co que celebra os seus trinta anos. Lin que cantaron un tema no que relacionan 'ano' con 'Cidade da Cultura', ou sexa, o 'caca, culo, pedo, pis' clásico da rebeldía púber contra a auctoritas patriarcal. A compañía asegura que esta provocación tan inocente —eu diría que estúpida— non foi comprendida pola directora da Cidade da Cultura, Ana Isabel Vázquez Reboredo, nin polo director do festival, Pablo Fidalgo, que marcharon ofendidos.
Non menos interesante é a nova batalla da guerra eterna que libran —con maior ou menor fereza— o Centro Dramático Galego e os actores do país. Considero necesario que haxa unha compañía pública de Galicia e mesmo agradecería que houbese sete compañías públicas —seis de cada cidade grande e unha de Ferrol/Narón— para darlles saída aos intérpretes tan preparados como temos e a textos que non son comerciais.
A primeira vez que souben que o CDG era unha compañía de teatro e non un deses organismos baleiros con fins de creación de emprego de proximidade foi cando Manuel Guede tratou de montar a Valle Inclán en español.
A segunda vez que sinto falar do CDG está sendo estes días cando a compañía compostelá volve intentar montar un Valle Inclán. As escaramuzas comezaron cando Agadic eliminou a esixencia de ter o Celga para participar na selección de actores da montaxe de As galas do difunto e estoupou cando o director, Tito Asorey, dimitiu porque a burocratrización afectaba o proceso artístico. Comparto a indignación, pero non a indignación heptavocálica dos actores nin a neoliberal de Asorey, senón a indignación dos herdeiros do dramaturgo pontevedrés. O CDG non debería dispoñer de Valle Inclán como lle peta —debería ser representado en Galicia coas palabras que escolleu— e porque o CDG debe montar unicamente en galego. A compañía pública aproveitou o paradoxo de que unha creación artística sexa de uso libre cando pasan setenta anos e un concesionario de coches, non.
Tampouco sei por que escribo sobre espectáculos que non poderei ver senón conduzo durante hora e media; agás que aconteza algo excepcional e o Centro Coreográfico Galego e o CDG actúen en Lugo, cee xoubas con tomate ou vexa pasar un tren. Esquezan todo o que leron, esquezan as chaves do coche e collan os Diarios do peruano Ribeyro para pensar no xeito clandestino de producir cultura galega lendo a entrada de 1954: "Françoise Sagan, una chica de 18 años, ha escrito una novela maestra. La novela es un producto social, no individual. Brota del genio colectivo, de la herencia cultural acumulada durante siglos. Yo, detrás de mí, sólo tengo leyendas, tradiciones y sainetes. Para un suramericano más fácil es hacer una revolución que escribir una novela".
