Opinión

Marín, 'a gaita dos Marañóns'

NO HAY romería donde no suene la gaita, ni gaita que no suene en una fiesta. Los 'pasarrúas' que estos días nos ofrecen las agrupaciones folclóricas marinenses -Airiños de San Xulián, Os Chaneiros, Anxuíña, Trompos os Pés, Picuíña, Os de Marín, Pousos da Area-, me dan pie para traer al recuerdo a uno de los trios de gaita más históricos de Marín. Estando como estamos en fiestas bueno es evocar a quienes tuvieron la tarea de alegrarlas en otros tiempos aún en la memoria. "Eles mesmos eran festa viva e autuante, regalando coa súa música felicidade como quen reparte bendicións".

Me estoy refiriéndo a 'Os Marañóns' a quien ya el insigne pintor Manuel Torres evocaba en uno de sus articulos, publicados en este periódico con motivo de las fiestas del Carmen de hace cuarenta y cinco años: "O fundador de 'Os Marañóns' foi o señor Santiago, veciño de Sidrás, un gaiteiro que ten a leda tarefa de espallar alegría por onde vai co seu tocar aledador polas rúas e corredoiras aldeáns...".

Santiago Marañón, -a cuyos descendientes el cuarteto 'Picuiña' homenajeaban el pasado mes de mayo con motivo del Día das Letras Galegas- fue un artista popular que hacía hablar a la gaita la cual dominaba para interpretar todo tipo de piezas musicales apropiadas para el tradicional instrumento (muiñeiras, alboradas, danzas, ribeiranas...) En compañía de su hijo Manuel y de un sobrino formó allá por el primer tercio del siglo pasado el trío con el que animaba reuniones y fiestas allá donde lo requerían siendo Marín y sus parroquias los lugares donde más desenvolvió su actividad artística. Su gaita "ouvíase con gusto en todolos recantos por onde ía". Recorría lugar por lugar amenizando mañana y tarde fiestas y romerías. No había procesión por aquel tiempo que no llevase aparejada el "ritmo e cantarela da gaita do Marañón". "Era nas festas do Corpus, a Patrona e San Miguel onde tocaba especialmente unha típica melodía en tres por catro, que marcaba o balance do corpo o andar dos que levaban o santo".

Gracias al impulso que Marañón le dio a la gaita comenzaron a proliferar en Marín los gaiteiros, algunos de los cuales derivaron a las bandas de música. Puesto que por aquellos años la música de las gaitas y de las bandas era la única que amenizaba las fiestas. Tal era la afición que en Marín existía por la gaita que el reconocido poeta ourensan Valentín Lamas Carvajal eligió al periódico 'Semanario Independiente Marín. Edición 16 de noviembre de 1913' para publicar una de sus más sonadas poesías 'A Gaita Galega', de la que reproducimos parte en memoria de 'Os Marañóns' y de todos cuantos 'gaiteiros' le sucedieron.

Vago concerto que trae o vento / Que fire as cordas d’o sentimento / Eco do ceo, coro de amor / Voz dos espritus anxelicales / Gaita gallega ti moito vales / Arrulo brando do corazón / Gaita gallega! bendita sexas / Ti que feitizos tes nas aldeas...

Comentarios