Agora que todo o mundo se desfai en eloxios sobre a Feira Franca, convén botar a vista atrás para lembrar como xurdiu a festa, cales foron os atrancos iniciais e por que callou tan ben entre a cidadanía dende o primeiro momento. E quen mellor para facer ese repaso que o pai da Feira Franca, o seu maior valedor. Luís Bará, concelleiro de Cultura entre 1999 e 2005, fala do pasado, do presente e do futuro deste evento.
Como naceu a idea de celebrar unha festa histórica na cidade?
No programa de goberno do BNG de 1999 incluímos a idea de organizar unha festa de tipo histórico baseada no pasado de Pontevedra. O que mellor atopamos foi a etapa de finais do século XV e principios do XVI, a de maior esplendor da cidade e cando tivo unha proxección internacional indubidable.
Barallouse outra opción festiva á parte da histórica?
Non. Estaba claro que debía ser unha festa de base histórica porque Pontevedra tiña unha historia moi rica, con moitos acontecementos que se podían recrear, e o centro histórico ofrecía unhas vantaxes exclusivas que tiñamos que aproveitar.
Por que en setembro?
Porque buscabamos unha festa que dese continuidade ata setembro a toda a programación do verán. E xusto coincidía que a Feira Franca se celebraba 15 días antes e 15 despois de San Bartolomeu, polo tanto era a festa perfecta.
Vostede foi un dos que máis apostou por esta festa. Pódeselle chamar o pai da Feira Franca?
(Sorrí) Bueno, non sei se haberá que facer as probas de ADN. Estouno pensando, polo tema dos royalties. En serio, eu fun o redactor do programa cultural de 1999 e a festa estaba incluída nel. Pero foi un traballo de equipo, no que colaboraron persoas como o historiador Juan Juega, o arquiveiro municipal Enrique Sotelo, a técnico de Normalización Lingüística Conchi Cochón... e logo todo o Consello da Feira Franca, que foi a verdadeira clave do éxito.
Como foi aquela primera edición?
De tanteo, porque a festa tiña unha dimensión escasa e poucos recursos. Non sabiamos moi ben por onde ía tirar. Algunhas asociacións ambientaron espazos, pero a Feira limitouse ó triángulo A Leña-A Verdura-A Ferrería. Pero aquilo foi a semente e a partires de aí xa veu a eclosión.
Ribadavia converteuse en fonte de inspiración pero ó principio moita xente considerou á Feira Franca como unha copia daquela...
É certo que había varias festas históricas cunha factura semellante: Ribadavia, Betanzos (que tamén se chama Feira Franca), etc. Pero creo que nós conseguimos darlle unha identidade propia á festa, primeiro, porque temos un escenario único que ningunha outra vila tén e, segundo, tiñamos á cidadanía, á xente de Pontevedra.
O espírito festeiro que caracteriza a Pontevedra e á súa xente supuxo xogar con vantaxe?
Iso foi un elemento fundamental. E despois, buscar a fórmula participativa que fixo que moitos espazos do centro histórico estivesen ocupados por asociacións sen fins comerciais, manter un equilibrio entre a parte festiva e a parte lucrativa.
Cada ano xorden voces que piden unha ampliación da Feira Franca a máis días. Por que non se fai?
Hai dous tipos de celebracións históricas: as que teñen unha duración prolongada, que son mercados basicamente e teñen interese comercial, porque as organizan empresas; e as que duran un día ou día e medio, como é a de Pontevedra. Penso que esa é unha das claves do éxito e aumentala pode ser un risco. Seguramente para a hostelería sería unha panacea, porque suporía varios días de facturación, pero para todos os colectivos que organizan actividades e fan montaxes dende primeira hora da mañá sería imposible de manter e acabaríamos co equilibrio que temos hoxe en día.
E a posibilidade de ampliala a outros espazos da cidade?
Nos primeiros anos tivemos problemas de colapso e conxestión de xente e resolveuse incorporando As Palmeiras e a Alameda. Pero debemos poñer un límite porque se non diluiríase o espírito da festa. O que chama a atención da Feira Franca é que todo o centro histórico se converte nun gran espectáculo, nun conxunto de expresións e sensacións.
Os antitaurinos reclaman celebrar o torneo medieval noutro lugar para rachar co convenio coa Praza de Touros. Sería posible?
Montar unha instalación dese tipo custaría moito máis que o aluguer da Praza de Touros. A iso hai que engadirlle os riscos de montar unha praza portátil, como acabamos de ver na Coruña.
Que lle falta á Feira Franca? Con que se podería enriquecer?
Calquera programación baséase na continuidade e na innovación. Ó longo destes 16 anos sempre se incorporaron pequenas novidades e hai que seguir por esa vía. Tal vez o que se lle pode engadir no futuro é algún ingrediente que dé unha maior presenza do mar na festa, porque naquela época o mar era a clave do éxito comercial de Pontevedra.
Está de acordo coa afirmación de que un dos éxitos da Feira Franca é o civismo dos participantes?
A clave é que falamos dunha festa familiar, comunitaria, cunha compoñente social moi sa. En moitos casos están avós, netos, pais e tíos compartindo mesa, e moitos dos mozos actuais medraron coa festa e son os primeiros que se preocupan de mantela.