«Extraño salir a pasear con vos y pasar media hora con cada cosa. A veces salimos sin rumbo (...) Ojalá pueda volver a hacerlo pero, si no puedo, quiero que sepas que fueron los momentos más felices de mi vida. Y te amo» [María Vázquez, El cuaderno de Nippur]
PASOU OS primeiros tempos buscándoa por todas partes. Aquela cidade de pedra coroada por ringleiras de cruces non evocaba nela máis que unha estraña mestura de arrepío e ata certa tenrura cando ó chegar novembro amencía o mármore entre unha primavera de caraveis e violetas e margaridas e rosas frescas cor champán. Conta que ante a pedra na que se inscribira o seu nome quedaba fría, completamente fría. Que lle preocupaba a ausencia de emocións cando se supoñía que tiña que sentila preto, porque realmente só as separaban uns centímetros de muro.
As persianas baixadas, as campás entristecidas ou o negro fóra da noite angustiábana case tanto como un buraco na terra. Así que nas súas visitas se limitaba a acomodar as flores da maneira máis rápida posible, a retirar os pétalos caídos, arrincar o musgo coa cantinela dos vellos rondando na cabeza: «Cando morra non hei ter quen me vaia poñer flores». Trataba de marchar de alí o máis axiña posible cunha mestura de culpa, mágoa e dúbida subida ás costas.
Non sei cantas veces a vin mirando para o ceo. Trataba de atopar un sinal na beleza do amencer, na luz que se abría tralas nubes, entre as bágoas de chuvia miúda, nas estrelas e incluso na auga viva dos ríos. Seica por algures alí arriba contaban as lendas que as ánimas escintilan, vixiantes. E sentía o baleiro porque nin sequera axeollándose ás crenzas que ela mesma lle inculcara de nena sentía absolutamente nada . Non a atopaba por ningures. Todo se volvera silencio cando marchara, malia que cando iso acontecera xa levaba tempo lonxe.
Ó fin, un día deu con ela.Así, por casualidade. Sen decatarse sequera. Non sei canto tempo pasara. Nin foi mirando para o ceo, nin tampouco agarimando unhas flores, non foi no interior dunha igrexa nin á beira dun río. Fora na casa. Trataba de pintar a liña do ollo coa cara moi pegada ó espello do cuarto de baño e alí,ó levantar a vista atopouna. Diante mesmo. Adiviñouna nesa maneira de enrugar o cello, nese xesto concentrado e nesa maneira delicada de subliñar o ollar. Foi un segundo. Nada máis que un. Pero recoñeceuna. Tempo despois pareceulle vela ó lonxe, camiñando amodo cunha saia amarela por un sendeiro que tantas veces percorreran da man décadas antes. Noutra ocasión sentiuna falar mentres repetía ós fillos unha desas frases de nai que tantas veces escoitara de pequena. Deulle un volco ó corazón cunha antiga canción que soou de súpeto, e tamén un día cociñando, cun prato que lle quedara como os que saboreaba de nena. Hoxe non hai día que pase que non dea con ela.
Conto todo isto porque teño unha amiga que todos os días recupera unha frase, unha lembranza ou unha foto da súa nai e a comparte nas redes sociais. E a min chégame a dor da súa distancia. Acaba de perdela, non hai moito, pero aínda non está preparada para asumilo. A estas horas está a buscala en todas partes. Nos días de chuvia e tamén nos de sol. No Entroido e polos Namorados. Sente esa cousa que se aferra á gorxa cando xa non sabe por onde mirar. Coñezo a outra muller feita e dereita, cun colo no que lle caben alomenos sete ou oito sobriños, que aínda devece por peitear os cabelos prateados da súa velliña, á que non remata de despedir. E a outra máis que camiña por todas as estancias da casa e ata o xardín na procura dun sinal en forma de corazón que lle devolva ó seu pai. E a unha máis á que a culpa lle asoma ós ollos porque non logra ser completamente feliz coa familia fermosa que está a formar, polas ausencias do camiño.
Sospeito que esa maneira que teñen cada unha delas de debuxar corazóns nun papel e axitar os seus recordos é a súa forma de tratar de sentilos preto. De acalar os silencios. E penso que aínda non saben onde atopalos. Eu quero dicirlles que non busquen moi lonxe, que probablemente estean máis preto do que nunca imaxinaron. Quero asegurarlles que chega un día en que o baleiro deixa de afogar e as lembranzas reconfortan. Advertirlles que non importa o tempo que pase porque un segue botando en falta os seus bicos, e que estean atentas, porque un día, cando menos o esperen, acordarán onde atopalos.
